A Doubly Mediated Image. On Self-Creation and Its Verification with Examples from Józef Pilch’s Correspondence

Authors

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.3/4

Keywords:

Józef Pilch, correspondence, self-creation, archive, editing

Abstract

In the article the question of constructing an image through epistolography is discussed based on the examples of Józef Pilch — a bibliophile and historian amateur from Ustroń in Cieszyn Silesia. The volume of his correspondence was published on the occasion of 25th anniversary of his death in 2020. The authoress proves that his portrait is doubly mediated — firstly, in the letters received by the article’s hero, secondly, in the idea of the editor who chose to emphasize the unusual side to Pilch’s personality — and she ruminates over whether the editor’s idea was well-founded. She considers relations between self-creation (self-presentation) and authenticity in order to point out that the recipient’s authority at last decides about the sender’s portrait. Especially when — like in the case of the analyzed correspondence — one deals with a relational subject and the dominance of forming and sustaining bonds between people on other functions of epistolography. It turns out to be crucial in the context of Pilch’s image, because he sometimes created it by means of other people’s phrases and autobiographical patterns, and notably because it was verified by the others — not only in their answers for letters, but first of all during meetings and direct communication with the sender. Finally the authoress considers several aspects of Pilch’s creation of his own archive — on the basis of which the volume’s editor built the image of the self-taught humanist from Ustroń.

References

Całek Anita (2019), Nowa teoria listu, Księgarnia Akademicka, Kraków.

Cysewski Kazimierz (1997), Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią,

„Pamiętnik Literacki”, nr 1.

Cysewski Kazimierz (2000), Problem autokreacji w listach Zygmunta Krasińskiego [w:] Sztuka pisania. O liście polskim w XIX wieku, red. Sztachelska J., Dąbrowicz E., Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Lejeune Philippe (2010), Dziennik jako antyfikcja, przeł. M. i P. Rodakowie [w:] Lejeune Ph., „Drogi zeszycie…”, „drogi ekranie…”. O dziennikach osobistych, wybór, wstęp i oprac. Rodak P., Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Lubas-Bartoszyńska Regina (1983), Style wypowiedzi pamiętnikarskiej, Wydawnictwo WSP, Kraków.

Marzec Lucyna (2015), List, „Forum Poetyki”, nr 1.

„Nie istnieje tu nic, zanim nie zostanie wypowiedziane”. Rozmowa Pawła Rodaka z Philippem Lejeune’em (2003), „Teksty Drugie”, nr 2/3.

Pilch Józef (1993), Wśród książek [w:] Józef Pilch wśród książek, Muzeum Hutnictwa i Kuźnictwa, Ustroń.

Pilch Józef (1995), Z korespondencji z Janem Zawadą, „Kalendarz Cieszyński”.

Pilch Józef (2013), Dziennik. Zapiski bibliofila i dziejopisa z lat 1963–1995, red. Szkaradnik K., Galeria na Gojach, Ustroń.

Popiel Magdalena (2004), List artysty jako gatunek narracji epistolograficznej. O listach Stanisława

Wyspiańskiego, „Teksty Drugie”, nr 4.

Ricoeur Paul (1992), Cierpienie nie jest bólem [w:] Ricoeur P., Filozofia osoby, przeł. M. Frankiewicz,

Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków.

Rodak Paweł (2011), Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski,

Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Rybicka Elżbieta (2004), Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursu epistolograficznego,

„Teksty Drugie”, nr 4.

Skwarczyńska Stefania (1975), Wokół teorii listu (Paradoksy) [w:] Skwarczyńska S., Pomiędzy historią a teorią literatury, Pax, Warszawa.

Skwarczyńska Stefania (2006), Teoria listu, oprac. Feliksiak E., Leś M., Wydawnictwo Uniwersytetu

w Białymstoku, Białystok.

Tarkowska Elżbieta (1992), Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, PAN, Instytut

Filozofii i Socjologii, Warszawa.

Trzynadlowski Jan (1977), List i pamiętnik. Dwie formy wypowiedzi osobistej [w:] Trzynadlowski J., Małe formy literackie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

„W atmosferze ksiąg, gór i bliskich dusz”. Wybór korespondencji Józefa Pilcha z lat 1936–1995

(2020), red. Szkaradnik K., Galeria na Gojach, Ustroń.

Wiśniewska Iwona (2000), Formuła przyjaźni. Korespondencja między Elizą Orzeszkową a Leopoldem Méyetem [w:] Sztuka pisania. O liście polskim w XIX wieku, red. Sztachelska J., Dąbrowicz

E., Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Zimand Roman (1990), O literaturze dokumentu osobistego w ogóle, a o diarystyce w szczególności

[w:] Zimand R., Diarysta Stefan Ż., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Downloads

Published

2021-12-28

How to Cite

Szkaradnik, K. (2021). A Doubly Mediated Image. On Self-Creation and Its Verification with Examples from Józef Pilch’s Correspondence. Zagadnienia Rodzajów Literackich The Problems of Literary Genres, 64(3), 55–70. https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.3/4