Bikiniarze in “Przekrój”. Double Narration

Authors

  • Katarzyna Stefańska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Kultury Współczesnej, Poland

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2023/66.2/4

Keywords:

bikiniarz, polish subculture, PRL, Przekrój, fashion

Abstract

This article attempts to describe the first Polish subculture that appeared in the Polish People’s Republic in 1948–1956. Bikiniarze were characterized on the basis of 300 issues of the “Przekrój” magazine, published during the apogee of this subculture. The choice of this journal is justified by the desire to look at bikiniarze through the prism of a magazine which in communist times served as a “safety valve” and was not the right hand of the Polish authorities, which demanded the creation of a negative image of bikiniarze as presented in party press publications such as: “Sztandar Młodych”, “Trybuna Ludu”, or “Po Prostu”. Th e characteristics of the subculture focus mainly on the image of a man — a bikiniarz, who is a symbol of this subculture and includes both a specific way of dressing and behaving, as well as lifestyle. The article also touches on the issue of a certain ambiguity of “Przekrój” itself, which is visible in the example of the magazine’s attitude towards this subculture. This magazine played a certain game with censorship and resorted to various measures to smuggle non-propaganda content, including those about bikiniarze, who were oppressed by the authorities on its pages. This was done, for instance, by using: satire, fairy tales or poems.

References

Bratkowski Stefan (1995), Portret czegoś, co nie mogło istnieć, a istniało [w:] A. Klominek, Życie w Przekroju, Oficyna Wydawnicza MOST, Warszawa.

Chłopek Maciej (2005), Bikiniarze. Pierwsza polska subkultura, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.

Czapów Czesław, Manturzewski Stanisław (1960), Niebezpieczne ulice. U źródeł chuligaństwa. Materiały i refleksje, Iskry, Warszawa.

Jaworska Justyna (2008), Cywilizacja „Przekroju”. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Klominek Andrzej (1995), Życie w Przekroju, Oficyna Wydawnicza MOST, Warszawa.

Kowalczyk Janusz R. (2010), Ludwik Jerzy Kern [sylwetka], Culture.pl, https://culture.pl/pl/tworca/ludwik-jerzy-kern [dostęp: 22.09.2023].

Koźniewski Kazimierz (1977), Historia co tydzień, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa.

Myśliński Jerzy (1988), Prasa w Polsce Ludowej [w:] J. Łojek, J. Myśliński, W. Władyka, Dzieje prasy polskiej, Wydawnictwo Interpress, Warszawa.

Perkal Jakub (1986), Polityczna historia prasy w Polsce w latach 1944–1984 [w:] 40 lat władzy komunistycznej w Polsce, red. I. Lasota, Wydawnictwo Polonia Book Fund, Londyn.

Pęczak Mirosław (2013), Subkultury w PRL. Opór, kreacja, imitacja, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Potkaj Tomasz (2019), Przekrój Eilego. Biografia całego tego zamieszania z uwzględnieniem psa Fafika, Wydawnictwo WAM, Kraków.

Romek Zbigniew (2001), Walka z „amerykańskim zagrożeniem” w okresie stalinowskim [w:] Polska 1944/1945–1989. Studia i materiały, Instytut Historii PAN, Warszawa.

Romek Zbigniew (2010), Metody pracy cenzury w PRL [w:] Dziennikarze władzy, władza dziennikarzom, red. T. Wolszy, S. Ligarski, Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa.

Sołtysiak Grzegorz, Williams Dorota (2016), Modny PRL, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa.

„Tygodnik Powszechny” (2013), Krzysztof Kozłowski o cenzurze w PRL, YouTube, www.youtube.com/watch?v=yTTGAg_Xgt8 [dostęp: 22.09.2023].

„Przekrój” 1950, 1951, 1952, 1953, 1954, 1955, 1956

Kern Ludwik Jerzy (1950a), Krawatomani, „Przekrój” nr 263, s. 16.

Kern Ludwik Jerzy (1950b), Piosenka dżolera, „Przekrój” nr 296, s. 6.

Kern Ludwik Jerzy (1953a), Lew i kociak, „Przekrój” nr 451, s. 16.

Kern Ludwik Jerzy (1953b), Skarga, „Przekrój” nr 408, s. 16.

Kern Ludwik Jerzy (1955), Bajka o lisie chuliganie, „Przekrój” nr 512, s. 16.

Koźniewski Kazimierz (1951), 9 faktów z życia bandytów, „Przekrój” nr 345, s. 3.

Minkiewicz Janusz (1954), Opowiadanie samby, „Przekrój” nr 473, s. 7.

Szpalski Karol (1950), Mały kretynek, „Przekrój” nr 288, s. 4.

Szpalski Karol (1952), Ja i mój syn, „Przekrój” nr 358, s. 11.

(1951), Precz z mandoliną, „Przekrój” nr 340, s. 13.

(1951), Z ostatniej chwili, „Przekrój” nr 445, s. 10.

(1954), Patrzcie bikiniarze, „Przekrój” nr 471, s. 23.

(1955), Bikiniarz czy chuligan?, „Przekrój” nr 515, s. 9.

(1955), Krzyki mody, „Przekrój” nr 508, s. 4.

(1956), Dziś — LETNIE KOSZULE MĘSKIE, „Przekrój” nr 591, s. 12.

(1951), Bądźmy czujni! Surowy wyrok na bikiniarskich gangsterów jest wyrokiem młodzieży polskiej, „Sztandar Młodych” nr 278, s. 5.

(1951), „Bikiniarze” — bandyci przed sądem, „Sztandar Młodych” nr 269, s. 1.

(1951), Młodzi bandyci służyli amerykańskiemu imperializmowi, zdradzili naród — zdradzili ojczyznę, „Sztandar Młodych” nr 270, s. 1.

(1951), Szajka młodych gangsterów pod wpływem amerykańskiej propagandy dokonywała napadów terrorystyczno — rabunkowych, „Sztandar Młodych” nr 268, s. 4.

(1951), Szajka bandytów — hołdowników «amerykańskiego stylu życia» staje przed sądem, „Trybuna Ludu” nr 312, s. 3.

Odolska Wanda (1951), Z chuligana wyrasta bandyta, „Po Prostu” nr 38, s. 8.

(1951), Chuligan to wróg, „Po Prostu” nr 36, s. 1.

Downloads

Published

2023-11-15

How to Cite

Stefańska, K. (2023). Bikiniarze in “Przekrój”. Double Narration. Zagadnienia Rodzajów Literackich The Problems of Literary Genres, 66(2), 219–233. https://doi.org/10.26485/ZRL/2023/66.2/4

Issue

Section

Main Section — Articles