Gender as a Non-Fiction Work of the Stage. "The Well-Behaved Young Man" by Jolanta Janiczak and Wiktor Rubin (A Case Study)
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/24Keywords:
gender; transgender person; body; biography; non-fiction; theaterAbstract
The Well-Behaved Young Man from Teatr Nowy in Łódź is an example of radical artistic practice in an institutional theatre, which involves performing the experience of a transsexual person by another transsexual person. The author of the text, Jolanta Janiczak, and the director, Wiktor Rubin, created a literary and theatrical non-fiction form in which the presentation of the life of an individual who does not identify with the assigned gender is also a manifest against homo- and transphobia. The article considers the experience of gender, the construction of gender and ways of representing it in a play about events from the past. The Well-Behaved Young Man belongs to the trend of performances inspired by biographies, it is an example of (auto)biography performance, because the presented fragments from the hero’s life are subject to the laws of fictionalization and at the same time are a manifestation of reality due to the participation of the actor — a transgender person. Combining facts with fiction, the past with the present and destroying the theatrical illusion are activities that emphasize the emancipatory, discursive and causative potential of the spectacle, resulting in the creation of an affective community of event participants.
Downloads
References
Borowski Mateusz (2007), Konstruowanie prawdy. O strategiach uwierzytelniania i efekcie realności w teatrze dokumentalnym [w:] Oblicza realizmu, red. M. Borowski, M. Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Borowski Mateusz, Sugiera Małgorzata (2012), W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości, Instytut Teatralny, Wydawnictwo „Trio”, Warszawa.
Butler Judith (2007), Akty performatywne a konstrukcja płci kulturowej, przeł. M. Łata [w:] Lektury inności, red. M. Dąbrowski, R. Pruszczyński, Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa.
Chojka Joanna (2018), Performowanie pamięci we współczesnym teatrze (nie tylko dokumentalnym), „Sztuka i Dokumentacja” nr 18, www.journal.doc.art.pl/pdf18/Art_and_Documentation_18_section2_puzyna.pdf [dostęp: 22.11.2024].
Freeman Elisabeth (2023), Więzy czasu. Queerowe tymczasowości i queerowe historie, „Teksty Drugie” nr 6, rcin.org.pl/Content/240496/WA248_276915_P-I-2524_freeman-wiezy_o.pdf [dostęp: 22.11.2024].
Gronczewska Anna (2018), Jak Eugenia stała się Eugeniuszem, a później została żoną i… ojcem, „Dziennik Łódzki”, 25 września, dzienniklodzki.pl/jak-eugenia-stala-sie-eugeniuszem-apozniej-zostala-zona-i-ojcem/ar/13518808 [dostęp: 8.12.2024].
Jameson Frederic (1997), Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, przeł. P. Czapliński [w:] Postmodernizm: antologia przekładów, oprac. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Warszawa.
Janiczak Jolanta (2023), Dobrze ułożony młodzieniec, „Dialog Puzyny. Bioróżnorodność” z. 2, Fundacja „Dialogu” im. Konstantego Puzyny, Warszawa.
Kłosiński Krzysztof (2015), De(re)konstrukcja męskości, „Teksty Drugie” nr 2, rcin.org.pl/Content/62426/PDF/WA248_80868_P-I-2524_klosin-derekon_o.pdf [dostęp: 8.12.2024].
Mało śmieszna przebieranka. Z Jolantą Janiczak rozmawia Justyna Jaworska (2023), „Dialog Puzyny. Bioróżnorodność”, z. 2, Fundacja „Dialogu” im. Konstantego Puzyny, Warszawa.
Olkusz Piotr (2023), Opowieść o miłości, teatralny.pl, teatralny.pl/recenzje/opowiesc-o-milosci,3790.html [dostęp: 8.12.2024].
Popczyk-Szczęsna Beata (2019), Tekst jako bohater w kulturze uczestnictwa. Szkice o polskiej dramaturgii teatralnej, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice.
Popczyk-Szczęsna Beata (2022), Performowanie biografii, czyli sceniczna gra (z) archiwum życia aktorki, „Pamiętnik Teatralny” nr 3, DOI: 10.36744/pt.1041.
Ratajczakowa Dobrochna (2021), Splot czasów. Teatr, performans i odtworzenia, „Pamiętnik Teatralny” nr 3, DOI: 10.36744/pt.836.
Rokem Freddie (2004), Odgrywanie historii, przeł. J. Jaworska, „Dialog” nr 4.
Schneider Rebecca (2020), Pozostaje performans, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Śmieja Wojciech (2020), Biopolityka i pole teoretyczne studiów nad męskościami [w:] Biopolityka męskości, red. T. Kaliściak, W. Śmieja, współpraca P. Mosak, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Tabaszewska Justyna (2019), Na granicy faktu. Kategoria faction w badaniach nad współczesnymi biografiami, „Teksty Drugie” nr 1.
Tomasiewicz Agata (2023), Mówić swoją prawdę, „Teatr” nr 7–8, teatr-pismo.pl/20910-mowic-swoja-prawde/ [dostęp: 8.12.2024].
Wachowski Jacek (2013), O performatywności sztuk performatywnych [w:] Zwrot performatywny w estetyce, red. L. Bieszczad, Wydawnictwo LIBRON, Kraków.
Zdanowska Marta (2023), Gdzie, jeśli nie w teatrze, „Dwutygodnik” nr 4, www.dwutygodnik.com/artykul/10649-gdzie-jesli-nie-w-teatrze.html [dostęp: 8.12.2024].
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe and authors
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.