Cechy gwarowe w toponimach z powiatu tureckiego

The features of the dialect in the toponyms of the county of Turek

Autor

  • Ewelina Zając Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego

Abstrakt

https://doi.org/10.26485/RKJ/2018/65/16

Celem artykułu jest omówienie cech gwarowych zarejestrowanych w nazwach obiektów zamieszkanych i niezamieszkanych przez człowieka na terenie powiatu tureckiego, położonego w południowo- wschodniej części Wielkopolski. Na podstawie zebranego materiału toponimicznego odkryć można cechy dialektalne: fonetyczne, fleksyjno-składniowe i leksykalne południowo-wschodniej Wielkopolski. Zgromadzony dzięki eksploracji terenowej materiał toponomastyczny umożliwia obserwację cech gwarowych tkwiących w nazwach, charakterystycznych dla dialektu wielkopolskiego, takich jak: kontynuanty staropolskich samogłosek długich, unikanie protetycznej wymowy samogłosek w nagłosie, wahania rodzaju gramatycznego. Ojkonimy i anojkonimy zachowują także dawne właściwości dialektalne, jak na przykład oboczność morfemów -ow- i -’ew-, która, zachowana w sufiksach nazw, poświadcza prymarnie większy niż obecnie obszar występowania. Cechą zgromadzonego materiału toponomastycznego jest też szeroki zakres toponimizacji, czyli wyparcia apelatywów z zasobu leksykalnego języka i skostnienie ich w nazwach własnych. Nazwy miejscowe i terenowe z terenu powiatu tureckiego przechowują wiele archaizmów leksykalnych oraz leksykę gwarową. Występują też nazwy o zabarwieniu ekspresywnym, znane mieszkańcom nie tylko badanego terenu, często kojarzące się im z jakimś wydarzeniem lub cechą charakteryzującą zamieszkujących tam ludzi.

Pobrania

Opublikowane

2019-01-18

Jak cytować

Zając, E. (2019). Cechy gwarowe w toponimach z powiatu tureckiego: The features of the dialect in the toponyms of the county of Turek. Rozprawy Komisji Językowej, 65, 261–271. Pobrano z https://czasopisma.ltn.lodz.pl/Rozprawy-Komisji-Jezykowej/article/view/259

Numer

Dział

Artykuły