Estetyczna partycypacja jako urzeczywistnienie społeczno-kulturowej poiesis

https://doi.org/10.26485/AI/2018/20/1

Abstrakt

_{W niniejszym eseju ukazuję model estetyki oparty na swoistym sposobie rozumienia partycypacji artystycznej opierając się na przykładach dwóch koncepcji: Michela Maffesolego i Nicolasa Bourriauda. Moja charakterystyka nie rości sobie prawa do wyczerpania opisu zjawiska, jakim jest powodzenie kategorii partycypacji w sztuce i we współczesnych ujęciach teoretycznych. Postaram się pokazać, iż opisywany model jest mimo swojej dość wąskiej formuły, dobrą okazją do pokazania pewnych przesunięć, jakie dokonywane są w estetyce współczesnej wskutek późnonowoczesnych (zwłaszcza charakterystycznych dla doby postindustrialnej) procesów jej dezautonomizacji. Przesunięcia te rysują się w polu napięć między dwiema kategoriami: dystansu i zaangażowania. Pokażę również, że przesunięcia te prowadzą do nowego sposobu definiowania podmiotu artystycznej kreacji. Nie ma on charakteru jednostkowego, intencjonalnego, ani tym bardziej nie podlega charakterystyce substancjalizującej. Siłą tworzącą jest samoartykułujące się życie społeczne, ogniskowane w ludzkich praktykach (m.in. w praktyce artystycznej). Bourriaud i Maffesoli powielają w pewien sposób matrycę dobrze znaną filozofii: poietyczną siłą kreacji obdarzane w niej bywa samo życie (Nietzsche), Bycie (Heidegger), Byt (późny Merleau-Ponty), samostwarzajaca się Natura (Dufrenne) itp. Bourriaud i Maffesoli w swojej koncepcji artystycznej i estetycznej partycypacji mieszczą się – to jest najogólniejsza teza, która ukierunkowuje moje analizy – w tak ogólnie rozumianym modelu pojetycznym.}