Wiązanka kwiecia czy wykwintny bukiet? Figury myśli i figury słów w gwarowej poezji Jana Mazura z Podhala
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2023/71/7Słowa kluczowe:
gwara podhalańska, poezja gwarowa, styl, figury słów, figury myśliAbstrakt
Gwarowa poezja zazwyczaj bywa traktowana jako synonim poezji ludowej. O ile w większości przypadków takie uproszczenie jest słuszne, o tyle nie opisuje ono w całości tego zjawiska w odniesieniu do Podhala. Celem artykułu jest wykazanie, że na Podhalu już przed II wojną światową zaznaczył się niemotywowany ludowością nurt gwarowej poezji. Jej twórcami byli wykształceni górale, żyjący często poza Podhalem. Traktowali oni gwarę jak równoprawny język, zdolny tworzyć oryginalną literaturę. W swej twórczości świadomie wykorzystywali typowe dla poezji figury retoryczne i tropy stylistyczne. Ich twórczość przyczyniła się do wewnętrznego zróżnicowania gwary podhalańskiej, świadomie wychodzącego poza ludowy styl artystyczny. Teza ta została udowodniona drogą analizy stylistyczno-językowej wybranych utworów Jana Mazura.
Bibliografia
Bartmiński Jerzy, 1973, O języku folkloru, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Bartmiński Jerzy, 1974, „Jaś koniki poił” (Uwagi o stylu erotyku ludowego), „Teksty: Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja”, z. 2(14), s. 11–24.
Bartmiński Jerzy, 1977, O derywacji stylistycznej: gwara ludowa w funkcji języka artystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Bartmiński Jerzy, 1990, Język – folklor – poetyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Bartmiński Jerzy, 2001, Ludowy styl artystyczny, w: tenże, red., Współczesny język polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 223–233.
Budzyk Kazimierz, 1937, O gwarze, języku literackim i języku literatury, „Język Polski”, R. 6, s. 161–170.
Kudra Andrzej, 2012, Pojęcie figury konceptualnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, t. 4, s. 217–221.
Mlekodaj Anna, 2014, O literackim potencjale gwary podhalańskiej, w: M. Rak, K. Sikora, red., Badania dialektologiczne: stan, perspektywy, metodologia, „Biblioteka LingVariów”, z. 17, s. 181–188.
Mlekodaj Anna, 2015, „Kwietno pani”. O gwarowej poezji Podhala w ujęciu kulturowym, Wydawnictwo Zachylina, Rabka-Zdrój.
Orkan Władysław, 1970, Wskazania dla synów Podhala, w: tenże, Listy ze wsi i inne pisma społeczne, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 266–271.
Pigoń Stanisław, 1937, Słowo wstępne, w: J. Bielatowicz, red., Poezja młodego Podhala, nakładem Koła Polonistów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 7–12.
Zawodziński Karol, 1937, Liryka i epika wierszem, „Rocznik Literacki”, s. 5–44.
Ziomek Jerzy, 1990, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
