Próg i okręg wyborczy a proporcjonalność. symulacja zmiany parametrów na przykładzie wyborów do sejmików województw
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2024/38/3%20Słowa kluczowe:
wybory samorządowe, wybory do sejmików województw, system wyborczy, proporcjonalność, okręg wyborczy, próg wyborczyAbstrakt
W artykule przeanalizowano, jaki wpływ na poziom proporcjonalności wyborów do sejmików województw będzie mieć zmiana parametrów systemu wyborczego. Wzięto pod uwagę wysokość klauzuli zaporowej oraz wielkość okręgów wyborczych. Analizie poddano wyniki głosowania w sześciu wyborach w latach 2002–2024. Przy obowiązującej w danych wyborach liczbie okręgów likwidacja ustawowego progu nie spowodowała zwiększenia poziomu proporcjonalności, a podwyższenie progu do 8% nie spowodowało obniżenia poziomu proporcjonalności w większości województw. Wzrost proporcjonalności następował częściej w przypadku zwiększenia okręgu niż w przypadku ograniczenia wysokości progu wyborczego. Wprowadzenie jednego, dużego okręgu na poziomie województwa zdecydowanie bardziej sprzyja zwiększeniu poziomu proporcjonalności wyborów niż likwidacja progu wyborczego z zachowaniem dotychczasowej struktury okręgów.
Bibliografia
Alberski Robert, Cichosz Marzena (red.). 2017. Gra o regiony 2014. Wybory do Sejmików Województw. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Alberski Robert, Cichosz Marzena (red.). 2020. Gra o regiony 2018. Wybory do Sejmików Województw. Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Alberski Robert, Cichosz Marzena, Kobielska Katarzyna (red.). 2013. Gra o regiony. Wybory do sejmików województw w 2010 r. Wrocław–Sosnowiec: Remar.
Benoit Kenneth. 2000. „Which Electoral Formula Is the Most Proportional? A New Look with New Evidence”. Political Analysis 8(4): 381–388.
Bischoff Carina S. 2009. „National Level Electoral Thresholds: Problems and Solutions”. Electoral Studies 28(2): 232–239.
Bochsler, Daniel. 2022. „Measures of Vote-Seat Disproportionality for Incomplete Data”. Party Politics 28(1): 174–183.
Bol Damien, Pilet Jean-Benoit, Riera Pedro. 2015. „The International Diffusion of Electoral Systems: The Spread of Mechanisms Tempering Proportional Representation Across Europe”. European Journal of Political Research 54(2): 384–410.
Chmaj Marek, Rakowska-Trela Anna. 2020. Komentarz do Konstytucji RP, art. 95 i 96. Warszawa: Difin.
Cichosz Marzena, Alberski Robert, Tomczak Łukasz (red.). 2010. Wybory samorządowe 2006. Analiza rywalizacji na poziomie regionów. Wrocław: Marina.
Flis Jarosław. 2008. „Blokowanie list i koalicje w sejmikach wojewódzkich”. W Władza i polityka lokalna: polskie wybory samorządowe 2006. Red. Artur Wołek. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Flis Jarosław. 2014. Złudzenia wyboru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Fry Vanessa, McLean Iain. 1991. „A Note on Rose’s Proportionality Index”. Electoral Studies 10(1): 52–59.
Gallagher Michael. 1992. „Comparing Proportional Representation Electoral Systems: Quotas, Thresholds, Paradoxes and Majorities”. British Journal of Political Science 22(4): 469–496.
Garlicki Leszek. 1998. „Zagadnienia parlamentarne w orzecznictwie konstytucyjnym innych państw. Republika Federalna Niemiec: progi wyborcze”. Przegląd Sejmowy 2(25): 172–178.
Garlicki Leszek. 1999. Art. 96 ust. 2 Konstytucji RP. W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1. Red. Leszek Garlicki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Gendźwiłł Adam, Żółtak Tomasz. 2016. „Skutki wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach lokalnych”. Studia Regionalne i Lokalne 3(65): 94–116.
Jarentowski Marek. 2002. „Wielkość okręgów i formuła wyborcza a proporcjonalność wyborów”. Państwo i Prawo 56(7): 38–50.
Krzywoń Adam. 2016. Progi wyborcze: dopuszczalne granice deformacji wyniku wyborów. W Niedemokratyczne wymiary demokratycznych wyborów. Red. Jarosław Szymanek. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Mackie Thomas, Rose Richard. 1991. The International Almanac of Electoral History. Londyn: MacMillan.
Michalak Bartłomiej. 2010. „Próg naturalny”. W Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych. Red. Andrzej Sokala, Bartłomiej Michalak. Warszawa: Wolters Kluwer.
Michalak Bartłomiej. 2013. Mieszane systemy wyborcze. Cele, rozwiązania, konsekwencje. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Michalak Bartłomiej. 2016a. „Czy duże okręgi wyborcze zawsze zwiększają proporcjonalność wyborów? Nowe dowody z polskich wyborów parlamentarnych”. Decyzje 6(25): 67–82.
Michalak Bartłomiej. 2016b. „Okręgi wyborcze: podstawowe narzędzie inżynierii wyborczej”. W Niedemokratyczne wymiary demokratycznych wyborów. Red. Jarosław Szymanek. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Michalak Bartłomiej. 2021. „Dysproporcjonalność polskich wyborów samorządowych”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 4(62): 273–285.
Nohlen Dieter. 2004. Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Peszyński Wojciech, Tomczak Łukasz. 2022. „Konstytucyjna zasada proporcjonalności wyborów a wielkość okręgu i metoda podziału mandatów. Symulacja zmiany parametrów na przykładzie wyników głosowania w wyborach do Sejmu RP”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2(66).
Rulka Marcin. 2009. „Progi wyborcze – analiza prawnoporównawcza”. Studia Wyborcze 9: 23–66.
Safjan Marek. 2016. Art. 96 ust. 2 Konstytucji RP. W Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243. Red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: C.H. Beck.
Skotnicki Krzysztof. 2017. „Funkcje wyborów, a wielkość okręgów wyborczych”. W Wokół wyborów i prawa wyborczego. Red. Zbigniew Witkowski, Anna Frydrych-Depka, Paweł Raźny. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora.
Taagepera Rein. 1998. „Nationwide Inclusion and Exclusion Thresholds of Representation”. Electoral Studies 17(4): 405–417.
Taagepera Rein. 2002. „Nationwide threshold of representation”. Electoral Studies 21(3): 383–401.
Tomczak Łukasz. 2008. „Efekt grupowania (blokowania) list na przykładzie wyborów do sejmików; udana czy nieudana manipulacja?”. W Demokracja w Polsce po 2005 roku. Red. Danuta Karnowska. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Urbaniak Krzysztof. 2018. „Zasada proporcjonalności w samorządowym prawie wyborczym”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 4(44): 37–56.
Ziegfeld Adam. 2013. „Are Higher-magnitude Electoral Districts Always Better for Small Parties?” Electoral Studies 32(1): 63–77.
Żukowski Arkadiusz. 2004. System wyborczy do Sejmu RP i Senatu RP. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
