Wschodniosłowiańskie nazwiska odimienne w historycznej antroponimii Piotrkowa Trybunalskiego
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2022/70/3Słowa kluczowe:
językoznawstwo, onomastyka, antroponimia, wpływy językoweAbstrakt
W artykule zostały omówione antroponimy wyekscerpowane z dokumentów źródłowych Piotrkowa Trybunalskiego, spisywanych w latach 1808–1930, pochodzące od imion utrwalonych w nazewnictwie wschodniosłowiańskim. Są to głównie antroponimy powstałe od prawosławnych imion chrzestnych (niejednokrotnie ulegających dostosowaniu do polskiego systemu językowego), ściśle związanych z kulturą chrześcijańską narodów wschodniosłowiańskich. Na uwagę zasługuje wzajemne przenikanie cech morfologicznych i fonetycznych różnych systemów językowych, występujących obok siebie na jednym terenie, a odzwierciedlonych w imionach i formacjach odimiennych historycznej antroponimii ziemi piotrkowskiej.
Bibliografia
Abramowicz Zofia, 1996, Wschodniosłowiańskie cechy językowe w nazewnictwie osobowym Podlasia, „Acta Polono-Ruthenica”, t. I, s. 317–323.
Abramowicz Zofia, 1999, Wieloetniczny charakter antroponimii Mazur i Suwalszczyzny, w: Z. Abramowicz, L. Dacewicz, red., Nazewnictwo na pograniczach etniczno-językowych, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 9–16.
Charkiewicz Jarosław, 2011, Spis imion prawosławnych w brzmieniu polskim i staro-cerkiewno słowiańskim, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa.
Dacewicz Leonarda, 1999, Nazwy osobowe z sufiksem -uk/-czuk w historycznej antroponimii Białostocczyzny, w: B. Nowowiejski, red., Polszczyzna północno-wschodnia II, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 193–199.
Dacewicz Leonarda, 2001, Antroponimia Białegostoku w XVII–XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Dacewicz Leonarda, 2006, Rola sufiksu -uk w kulturze nazewniczej Podlasia, w: K. Rymut, K. Skowronek, B. Czopek-Kopciuch, M. Malec, red., Monuscula Linguistica in Honorem Alexandrae Cieślikowa Oblata, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 157–162.
Decyk-Zięba Wanda, 2004, Nazewnictwo wschodniosłowiańskie w języku polskim XVI i początku XVII wieku, Nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Domin Janina, 2000, Słowotwórstwo hipokorystyków od imion własnych osobowych w języku polskim i rosyjskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Słupsk.
Gala Sławomir, 2014, Rola antroponimicznego przyrostka -ski w kulturze nazewniczej, w: I. Jaros, red., Wybór pism dialektologicznych i onomastycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 573–580.
Hrynkiewicz-Adamskich Bożena, 2012, Siedemnastowieczne imiennictwo osobowe północnej Rosji na tle lokalnej kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Kojder Marcin, 2014, Antroponimia historyczna starostwa hrubieszowskiego w XVII i XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kojder Marcin, 2019, Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810), Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Mordań Michał, 2019, Chrześcijańskie dziedzictwo imiennicze utrwalone w nazwiskach mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Mytnik Irena, 2010, Antroponimia Wołynia w XVI–XVIII wieku, Katedra Ukrainistyki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Mytnik Irena, 2015, Identyfikacja mieszkanek pogranicza polsko-ukraińskiego w XVI–XVII wieku, w: E.G. Rubio, M. Falkowska, E. Kislova, M. Stępień, red., Beiträge zum 18. Arbeitstreffen der Europäischen Slavistischen Linguistik (Polyslav), band 18, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, s. 177–185.
Mytnik Irena, 2019, Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI–XVII wieku, Warszawa, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/19048/I.%20Mytnik%2c%20Imiennictwo%20ziemi%20chelmskiej%20-%20e-book.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 16.03.2022).
Nowakowski Tomasz, 2005, Piotrków w dziejach Polskiego Parlamentaryzmu, Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Piotrków Trybunalski.
Olejnik Marek, 2019, Antroponimia starostwa grabowieckiego (XVI–XVIII w.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Prawosławna Diecezja Łódzko-Poznańska, b.d., Piotrków Trybunalski. Parafia Prawosławna pw. Wszystkich Świętych, https://diecezjalp.cerkiew.pl/dekanaty-i-parafie/dekanat-lodzki/piotrkow-trybunalski (dostęp: 16.03.2022).
Piasta Aleksy, 2005, Piotrków Trybunalski w latach pierwszej wojny światowej, Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Piotrków Trybunalski.
Raszewska-Klimas Agnieszka, 2015, Nazwisk jako świadectwo zróżnicowania etnicznego mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego, „Prace Językoznawcze”, t. LXI, s. 185–197.
Raszewska-Klimas Agnieszka, 2018, Wieloznaczność nazwisk Polaków, Wydawnictwo ŁTN, Piotrków Trybunalski.
Raszewska-Klimas Agnieszka, 2019, Historyczne nazwiska kobiet na obszarze wieloetnicznym (na przykładzie dziewiętnastowiecznej antroponimii piotrkowian), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LXVII, s. 313–336.
Sajewicz Michał, 1997, O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie, w: F. Czyżewski, M. Łesiów, red., Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 91–107.
Sajewicz Michał, 2013, Nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie na tle ogólnopolskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Szulowska Wanda, 1992, Imiennictwo dawnej ziemi halickiej i lwowskiej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Tichoniuk Bazyli, 2000, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim. Od XVI wieku do roku 1939, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, Zielona Góra.
Warchulińska Agnieszka, 2012, Piotrków Trybunalski między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939, Wydawnictwo Księży Młyn, Łódź.
Wolnicz-Pawłowska Ewa, Szulowska Wanda, 1998, Antroponimia polska na Kresach południowo-wschodnich, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy – Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Wójtowicz Marian, 1996, O hagionimicznych elementach leksykalnych w antroponimii rosyjskiej, w: E. Wolnicz-Pawłowska, J. Duma, red., Antroponimia słowiańska: materiały z IX Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej, Warszawa 6–8 września, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 351–361.
Ziętek Jacek, 2011, Historia miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Muzeum, Piotrków Trybunalski.
