Stwierdzenie ważności wyborów samorządowych, protesty wyborcze
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2022/34/2Słowa kluczowe:
prawo wyborcze, protest wyborczy, stwierdzenie ważności wyborówAbstrakt
Artykuł stanowi próbę kompleksowego przedstawienia polskiej regulacji dotyczącej protestów wyborczych i stwierdzenia nieważności wyborów samorządowych. Zawiera prócz omówienia regulacji również prezentację głównych problemów dotyczących postępowania z protestu wyborczego, wynikających, jak się wydaje, z wybiórczego stosowania Kodeksu postępowania cywilnego i z odrębności pomiędzy postępowaniem wyborczym i związaną z nim zasadą szybkości postępowania a praktyką postępowania sądów cywilnych. Kwestią z tym związaną jest problem terminu do złożenia protestu. Przyjmuje się bowiem, że jest to termin zawity, a nadanie protestu w placówce operatora publicznego nie oznacza dochowania tego terminu. Rozbieżność z regulacją Kodeksu postępowania cywilnego jest przyczyną trudności w jego odpowiednim zachowaniu. We wnioskach zawarty jest więc postulat wprowadzenia odrębnego reżimu postępowania w sprawach z protestu wyborczego, co bez wątpienia zwiększyłoby zaufanie obywateli do tej instytucji.
Bibliografia
Banaszak Bogusław. 2014. Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Bielecki Leszek. 2018. Art. 392. W Wybory samorządowe. Komentarz. Red. Monika Augustyniak, Leszek Bielecki, Piotr Ruczkowski. Warszawa: Wolters Kluwer.
Brzdąk Mieczysław. 2007. Sądowa kontrola ważności wyborów samorządowych. W Iudices electionis custodes (Sędziowie kustoszami wyborów). Księga pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej. Red. Ferdynand Rymarz, Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego.
Buczkowski Łukasz. 2010. „Stwierdzanie ważności wyborów parlamentarnych w myśl rozstrzygnięć Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. oraz Ordynacji wyborczej do Sejmu RP i Senatu RP z 12 kwietnia 2001 r.” Przegląd Prawa Konstytucyjnego 4: 5–84.
Chmaj Marek, Skrzydło Wiesław. 2015. System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer business.
Czaplicki Kazimierz W. 2010. Art. 205. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz, wyd. 2. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Czaplicki Kazimierz W., Dauter Bogusław, Kisielewicz Andrzej, Rymarz Ferdynand. 2010. Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Dauter Bogusław. 2005. Protesty wyborcze a ważność wyborów organów samorządu terytorialnego. W Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka. Red. Ferdynand Rymarz. Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego.
Dauter Bogusław. 2010. W Kazimierz W. Czaplicki, Bogusław Dauter, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Dauter Bogusław, Zbieranek Jarosław. 2018. Art. 82. W Kazimierz Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jan Jaworski, Andrzej Szczepan Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. 2. Warszawa: Wolters Kluwer.
Dauter Bogusław, Zbieranek Jarosław. 2018. Art. 392. W Kazimierz Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jan Jaworski, Andrzej Szczepan Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Jarosław Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. 2. Warszawa: Wolters Kluwer.
Frydrych Anna. 2015. Ważność wyborów samorządowych – oczekiwania, regulacje, postulaty. W Co się stało 16 listopada? Wybory samorządowe 2014. Red. Joanna Załuska. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
Grzybowski Marian. 2008. Rola sądów i charakter orzeczeń sądowych w sprawach wyborczych. W Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia, 24–26 kwietnia 2008 roku. Red. Andrzej Szmyt. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Jaskiernia Jerzy. 2012. System wyborów do jednostek samorządu terytorialnego w świetle Kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. W Administracja publiczna, t. 3: Ustrój administracji samorządowej. Komentarz. Red. Bogumił Szmulik, Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz. Warszawa: C.H. Beck.
Koksanowicz Grzegorz. 2018. „Termin na wniesienie protestu wyborczego w procedurze weryfikacji ważności wyborów samorządowych w Polsce na gruncie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku – Kodeks wyborczy”. Teka Komisji Prawniczej – OL PAN 11(1): 113–127.
Kręcisz Wojciech. 2006. W Polskie prawo konstytucyjne. Red. Wiesław Skrzydło. Lublin: Oficyna Wydawnicza Verba.
Misztal-Konecka Joanna. 2016. „O obowiązywaniu zasady kontradyktoryjności w postępowaniu nieprocesowym: przyczynek do dyskusji”. Zeszyty Prawnicze 16(3): 137–165.
Rakowska Anna. 2010a. Ogólna charakterystyka postępowania w sprawach z protestów wyborczych w wyborach samorządowych. W Wybory i referenda lokalne. Aspekty prawne i politologiczne. Red. Mirosław Stec, Katarzyna Małysa-Sulińska. Warszawa: Wolters Kluwer business.
Rakowska Anna. 2010b. „Postępowanie w sprawach protestów wyborczych”. Państwo i Prawo 3: 62–74.
Rakowska Anna, Skotnicki Krzysztof. 2008. „Udział komisarzy wyborczych w rozpatrywaniu protestów wyborczych”. Przegląd Wyborczy 9–10: 26–44.
Rulka Marcin. 2016a. „Glosa do postanowienia Sądu Okręgowego w Słupsku z 12 grudnia 2014 r., I Ns 238/14”. Ius Novum 4: 383–390.
Rulka Marcin. 2016b. „Ważność wyborów samorządowych”. Państwo i Prawo 3: 87–98.
Rytel-Warzocha Anna. 2008. Sądowa kontrola nad referendum ogólnokrajowym. W Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia, 24–26 kwietnia 2008 roku. Red. Andrzej Szmyt. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Sagan Marek. 2007. „Glosa do postanowienia SA w Lublinie z 20 marca 2007 r., I ACz 240/07”. Przegląd Sejmowy 6: 191–203.
Sanetra Walerian. 2012. „Ważność wyborów w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Przegląd Sejmowy 7–8: 7–23.
Składowski Konrad. 2018. Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian 2018. Red. A. Rakowska-Trela, K. Składowski. Warszawa: Wolters Kluwer.
Szymczak Mieczysław. 1978. Słownik języka polskiego, t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wąsek Andrzej. 1999. Kodeks karny. Komentarz, t. 1. Gdańsk: Wydawnictwo Info-Trade.
Wróbel Andrzej. 2007. Niektóre problemy rozstrzygania o ważności wyborów przez Sąd Najwyższy. W Iudices electionis custodes (Sędziowie kustoszami wyborów). Księga pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej. Red. Ferdynand Rymarz. Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Biura Wyborczego.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78 poz. 483 ze zm.).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2021 poz. 1805 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1138 ze zm.).
Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. 1998 nr 95 poz. 602).
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 21 poz. 112 ze zm.).
Ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. 2012 poz. 1529 ze zm.).
Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2015 poz. 1043).
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 poz. 130).
Wyrok ETPC z dnia 8 kwietnia 2010 r. w sprawie 18705/06 Aliyev v. Azerbejdżan, LEX nr 566442.
Postanowienie TK z dnia 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt Ts 183/11, OTK-B 2013, nr 6, poz. 554.
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 19 maja 1969 r., sygn. akt III CZP 5/68, OSNC 1970, nr 7–8, poz. 117.
Uchwała Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1993 r., OSNC 1993, nr 11, poz. 187.
Postanowienie SN z dnia 12 stycznia 1997 r., sygn. akt CKN 969/97, niepubl.
Postanowienie SN z dnia 16 listopada 2005 r., sygn. akt III SW 120/05, OSNP 2006, nr 7–8, poz. 138.
Postanowienie SN z dnia 3 listopada 2011 r., sygn. akt III SW 119/11, OSNP 2012, nr 11–12, poz. 156.
Postanowienie SN z dnia 16 lipca 2014 r., sygn. akt III SW 35/14, OSNP 2016, nr 5, poz. 66.
Postanowienie SN z dnia 11 czerwca 2015 r., sygn. akt III SW 57/15, LEX nr 1730715.
Postanowienie SA w Białymstoku z dnia 2 lutego 1999 r., sygn. akt I ACz 16/99, OSA 1999, nr 3, poz. 13.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 29 grudnia 1998 r., sygn. akt I A Cz 1303/98, OSA 1999, nr 5, poz. 24.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 3 marca 1999 r., sygn. akt I A Cz 248/99, OSA 1999 nr 7–8, poz. 38.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 6 lutego 2003 r., sygn. akt I ACz 201/03, OSA 2003, nr 9, poz. 37.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 7 lutego 2007 r., sygn. akt I ACz 90/07, Biul. SAKa 2007, nr 4, poz. 25.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 26 stycznia 2007 r., sygn. akt I ACz 60/07, niepubl.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 2 marca 2007 r., sygn. akt I ACz 136/07, niepubl.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 16 marca 2007 r., sygn. akt I ACz 92/07, niepubl.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 23 marca 2007 r., sygn. akt I ACz 226/07, niepubl.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 6 lipca 2015 r., sygn. akt I ACz 652/15, LEX nr 1754164.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 6 lutego 2019 r., sygn. akt I ACz 31/19, LEX nr 2627392.
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt I ACz 359/19, LEX nr 2679797.
Postanowienie SA w Lublinie z dnia 11 marca 2003 r., sygn. akt I ACz 191/03, niepubl.
Postanowienie SA w Łodzi z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt I ACz 178/15, LEX nr 2041866.
Postanowienie SO w Częstochowie z dnia 3 stycznia 2007 r., sygn. akt I Ns149/06, niepubl.
Postanowienie SO w Katowicach z dnia 18 grudnia 2006 r., sygn. akt II Ns 113/06, niepubl.
Postanowienie SO w Katowicach z dnia 2 stycznia 2007 r., sygn. akt I Ns 223/06, niepubl.
Postanowienie SO w Szczecinie z dnia 3 grudnia 2002, sygn. akt I Ns 307/02, niepubl.
Postanowienie SO w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2002 r., sygn. akt I Ns 320/02, niepubl.
Postanowienie SO w Tarnowie z dnia 13 stycznia 2015 r., sygn. akt I Ns 161/14, LEX nr 1712729.
Postanowienie SO we Wrocławiu z dnia 21 grudnia 2006 r., sygn. akt I Ns 442/06, niepubl.
Wybranowski Wojciech. 2015. Luka w przepisach blokuje protesty, http://dorzeczy.pl/id,5214/Luka-w-przepisach-blokuje-protesty.html (dostęp 3.08.2022).
Informacja o przygotowaniu i przeprowadzeniu wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, rad dzielnic m. st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, przeprowadzonych w dniu 16 listopada 2014 r. i w głosowaniu ponownym w dniu 30 listopada 2014 r., Warszawa, luty 2015 r., https://kbw.gov.pl/uploaded_file/1450207647_Informacja%20o%20przygotowaniu%20i%20przebiegu%20wyborów%20do%20rad%20gmin.pdf (dostęp 3.08.2022).
