Militant Anacreontics. Preliminary Investigations of Two Examples
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.4/4Keywords:
Rococo, anacreontism, John Thelwall, Adam MickiewiczAbstract
In a common reflection, Rococo is associated with the salon and courtly taste and lifestyle of the elite who liked to adorn themselves — as Stanisław Pietraszko wrote — with ‘the jewelery of literature’. The Rococo aesthetics was related to the sweetness of life of the ancien regime. Poems of this style presented moral extravagances of the aristocracy and rich bourgeoisie of the 18th century in different European countries. However, in the course of historical development, Rococo forms and motifs revealed their activist potential. This tendency was gaining momentum at the end of the 18th century and in the first decades of the 19th century. This article, attempts to show the forms of social and political engagement of Rococo literature using the example of three anacreontic poems. The verses by John Thelwall (Anacreontic, 1794) and Adam Mickiewicz (Pieśń Filaretów, 1820) are taken into consideration In each of these texts, the Rococo topoi take on new meanings and testify to the political dimension of the ‘toys in verse’. Symposiastic poetry enters into close relations with Romantic aesthetics. Anacreontics became an attractive genre of ideological expression of poets with democratic and pro-revolutionary inclinations.
References
Beaumarchais Pierre-Augustin Caron de (1775), Le barbier de Séville, ou la Précaution inutile, Ruault, Paris.
Borowy Wacław (1999), O poezji Mickiewicza, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Danielewicz Jerzy (1986), Anacreontics as a Literary Genre, „Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis”, nr 22.
Hatzfeld Helmut (1972), The Rococo: eroticism, wit and elegance in European literature, Pegasus, New York.
Hauser Arnold (1974), Społeczna historia sztuki i literatury, t. 2, przeł. Ruszczycówna J., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Ireland Ken (2006), Cythera Regained? The Rococo Revival in European Literature and the Arts: 1830–1910, Fairleigh Dickinson UP, Madison.
Jarecki Kazimierz (1910), Polskie tłumaczenia i przeróbki Anakreonta, „Pamiętnik Literacki”, nr 9/1/4.
Kawyn Stefan (2001), Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Studia i szkice, Rytm, Warszawa.
Kleiner Juliusz (1948), Mickiewicz. Dzieje Gustawa, t. 1, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Komornicka Anna Maria, Siomkajłówna Alina (1991), Anakreontyk [w:] Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. Kostkiewiczowa T., Ossolineum, Wrocław.
Kostkiewiczowa Teresa (1975), Klasycyzm, sentymentalizm rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Makarewicz Jan (2019), Pieśń burszowska u progu powstania listopadowego. Wokół Guslara Gwardii Honorowej [w:] Romantyzm uniwersytecki: kulturotwórcza rola ośrodków akademickich w pierwszej połowie XIX wieku, red. Dąbrowicz E., Lul M., Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Mee John (2011), Conversable Worlds. Literature, Contention, and Community 1762 to 1830, Oxford UP, New York.
Newman Ian (2019), The Romantic Tavern. Literature and Conviviality in the Age of Revolution, Cambridge UP, Cambridge.
Mickiewicz Adam (1993), Pieśń Filaretów [w:] Mickiewicz A., Dzieła, t. 1, oprac. Zgorzelski C., Czytelnik. Warszawa.
Guizot François (1858), Mémoires pour servir a l’histoire de mon temps, t. 1, Michel Lévy freres, Paris.
Pietraszko Stanisław (1966), Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Ossolineum, Wrocław.
Piwińska Marta (1981), Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Poe George (1987), The Rococo and Eighteenth-Century French Literature, Peter Lang, New York.
Pusz Wiesław (1981), Przedpowstaniowy śpiewnik studencki, „Pamiętnik Literacki”, 72/4.
Rabowicz Edmund (1969), Polskie rokoko literackie, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne”, nr 2.
Rosenmeyer Patricia A. (1992), The Poetics of Imitation: Anacreon and the Anacreontic Tradition, Cambridge UP, Cambridge.
Russell Gillian (2006), Spouters or washerwomen: the sociability of Romantic lecturing [w:] Romantic Sociability. Social Networks and Literary Culture in Britain 1770–1840, red. Russell G., Tuite C., Cambridge UP, Cambridge.
Rymkiewicz Jarosław Marek, Siwicka Dorota, Witkowska Alina, Zielińska Marta (2001), Mickiewicz. Encyklopedia, Horyzont, Warszawa.
Seth Catriona (2014), Évariste Parny (1753–1814). Créole, révolutionnaire, académicien (in French). Hermann, Paris.
Seweryn Dariusz (1997), „Jak tam zaszedłeś…”. Mickiewicz w szkole klasycznej, Wydawnictwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Szastyńska-Siemion Alicja (1987), Poezja anakreontyczna w okresie oświecenia w Polsce, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Classica Wratislaviensia”, t. XI.
Szmydtowa Zofia (1955), Mickiewicz jako tłumacz literatur zachodnioeuropejskich, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Świrko Stanisław (1972), Z kręgu filomackiego preromantyzmu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Thelwall John (1795), Anacreontic [w:] Poems written in close confinement, J. Ridgway, London.
Tretiak Józef (1884), Mickiewicz w Wilnie i Kownie. Życie i poezja, t. 1, Lwów.
Weisgerber Jean (1991), Les masques fragiles. Esthétique et formes de la littérature rococo, L’Age d’Homme, Lausanne.
Weisgerber Jean (2001), Le Rococo. Beaux-arts et littérature, Presses Universitaires de France, Paris.
Zgorzelski Czesław (1976), O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Zipper Albert (1888), „Hej! użyjmy żywota!”, „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, II, s. 163–164.
