Dziad, dziady w gwarowym widzeniu świata (na materiale "Słownika gwar Lubelszczyzny")

Abstrakt

Przedmiotem rozważań jest językowy obraz dziada, utrwalony w ludowym sposobie widzenia świata mieszkańców regionu lubelskiego, z podkreśleniem aspektu społeczno-bytowego, fizycznego, lokatywnego, aksjologicznego i obrzędowego. Znaczenia słowa mieszczą się w ośmiu domenach semantycznych, związanych z człowiekiem oraz jego rolą w rodzinie i społeczności wiejskiej, uprawą roli i zbiorem zboża, roślinami, pokarmami, obuwiem, narzędziami i ich częściami, zjawiskami atmosferycznymi i obrzędowością ludową. Materiał egzemplifikacyjny stanowią wypowiedzi dwóch tysięcy osób w wieku 70–90 lat, zebrane w latach 1986–2020 w sześciuset wsiach Lubelszczyzny.