Zjawisko wariantywności motywacyjnej w kategoryzacji rzeczownikowych derywatów gwarowych

_________________________________

Abstrakt

Rozważania zawarte w artykule dotyczą zjawiska wariantywnego udziału podstaw słowotwórczych w procesie kategoryzacji funkcjonujących w leksyce gwar północnomałopolskich i przyległych formacji rzeczownikowych o charakterze czynnościowym. Przyjęta w opisie zasada in/chronii pozwoliła na wyłonienie derywatów, które – kategoryzowane w obrębie klas semantycznych o prymarnych relacjach z podstawami czasownikowymi – wykazują także powiązania z wariantywnymi podstawami imiesłowowymi czy rzeczownikowymi. Zaproponowane ujęcie daje możliwość szerszego przedstawienia zjawisk derywacyjnych w obrębie omawianych formacji, uchwycenia wszelkich możliwych dla nich relacji motywacyjnych oraz wykazania wpływu tych relacji na kształtowanie się funkcji kategorialnych jednostek pochodnych.

BIBLIOGRAFIA

_{Brückner Aleksander, 1993, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa.}

_{Dejna Karol, 1974–1985, Słownictwo ludowe z terenu byłych województw kieleckiego i łódzkiego, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. XX, s. 189–277, t. XXI, s. 135–290, t. XXII, s. 135–268, t. XXIII, s. 147–290, t. XXIV, s. 149–274, t. XXV, s. 123–276, t. XXVI, s. 117–257, t. XXVII, s. 129–281, t. XXVIII, s. 11–261, t. XXIX, s. 83–233, t. XXX, s. 91–265.}

_{Dokulil Miloš, 1979, Teorie derywacji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.}

_{Gala Sławomir, 2006, Diachronia czy synchronia w badaniach słowotwórstwa gwarowego, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LI, s. 79–84.}

_{Gala Sławomir, 2009, W sprawie paradygmatycznego wymiaru słowotwórstwa gwarowego, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LIV, s. 47–55.}

_{Gala Sławomir, 2011, Chronia w słowotwórstwie gwarowym, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LVI, s. 57–64.}

_{Gala Sławomir, 2014, W sprawie wariantywności słowotwórczej, w: B. Grochala, E. Pałuszyńska, red., Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi. Tom jubileuszowy dedykowany Profesor Bożenie Ostromęckiej-Frączak, Wydawnictwo Uniwersytetu łódzkiego, Łódź, s. 87–95.}

_{Gala Sławomir, Gala-Milczarek Beata, 2014, Rzeczownikowe derywaty sufiksalne w gwarach północnomałopolskich i małopolsko-mazowiecko-wielkopolskiego pogranicza, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.}

_{Gala-Milczarek Beata, 2016, Czynnościowy charakter derywatów rzeczownikowych w gwarach północnomałopolskich i przyległych. Studium morfologiczno- leksykalne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.}

_{Grochola-Szczepanek Helena, 2002, Rzeczowniki złożone w gwarach polskich, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków.}

_{Grzegorczykowa Renata, 1969, Czasowniki odimienne we współczesnym języku polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.}

_{Grzegorczykowa Renata, 1998, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.}

_{Grzegorczykowa Renata, Puzynina Jadwiga, 1979, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.}

_{Heinz Adam, 1974, Pojęcie i rola wariantu językowego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. 32, s. 137–157.}

_{Janowska Aleksandra, 2007, O swoistości derywacji na tle innych sposobów nominacji, w: A. Achtelik, J. Tambor, red., Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Wydawnictwo Gnome, Katowice, s. 28–34.}

_{Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław, red., 1900–1927, Słownik języka polskiego, t. 1–8, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.}

_{Kleszczowa Krystyna, 2005, Przemiany systemu słowotwórczego, w: S. Borawski, red., Rozprawy o historii języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, s. 253–290.}

_{Marciniak-Firadza Renata, 2012, Wariantywność gwarowych formacji słowotwórczych na przykładzie nazw osobowych wykonawców czynności, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LVIII, s. 209–222.}

_{Nagórko Alicja, 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.}

_{Nagórko-Kufel Alicja, 1975, O dwóch typach motywacji leksemów rzeczownikowych we współczesnej polszczyźnie, „Poradnik Językowy”, z. 10, s. 525–532.}

_{Pelcowa Halina, 2001, Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.}

_{Sierociuk Jerzy, 2006, Specyfika wariantywności słowotwórczej w gwarach, w: tegoż, red., Gwary dziś. 3. Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 209–214.}

_{Waszakowa Krystyna, 2004, Słowotwórstwo a niektóre założenia kognitywizmu, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 67–80.}

_{Wróbel Henryk, 1998, Czasownik, w: R Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, red., Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 536–583.}