The Vitality of East Slavic Borrowings in the Dialect of Lubaczów (on the Basis of the Thematic Field MAN)
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2020/68/5Keywords:
East Slavic borrowings, linguistic consciousness, generational cross-section, south‑eastern dialectsAbstract
In the article the author presents verification the degree of vitality of East Slavonic borrowings in the dialects of south-eastern Małopolska. Based on own field research, confronted the material obtained from the SGP file with the current state of the research, taking into account the generational diversity of the respondents. The collection of material among the younger generation gave the basis for a reliable tracking of changes. This discussions concerns the thematic filed related to man, degrees of affinity, names of body parts.
The remaining East Slavic elements are subject to various linguistic changes, which lead to the modification of the meanings of lexemes and shifts in their pragmatic zone. The vitality of East Slavicism in Polish dialects is influenced by the lack of their equivalents in Polish or the presence of word-forming related forms. Civilisational and cultural transformations affect the language of the rural population and the gradual disappearance of the bustle.
References
Boryś Wiesław, 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Cygal-Krupa Zofia, 1990, Podstawowe słownictwo tematyczne na wybranych przykładach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Dejna Karol, 1973, Dialekty polskie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Doroszewski Witold, red., 1958, Kwestionariusz do badań słownictwa ludowego, z. I–IV, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Karaś Mieczysław, 1969, O ludowych gwarach Rzeszowszczyzny, w: S Kostrzewska- Kratochwilowa, red., Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej. Zbiór szkiców, opracowań i utworów literackich, Przemyśl, s. 345–364.
Kostecka-Sadowa Anna, 2015, Rzeczownikowe zapożyczenia wschodniosłowiańskie w gwarach polskich, Wydawnictwo Libron, Kraków.
Kość Józef, 1999, Polszczyzna południowokresowa na polsko-ukraińskim pograniczu językowym w perspektywie historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kuraszkiewicz Witold, 1932, Przegląd gwar województwa lubelskiego, w: I. Czuma, red., Monografia statystyczno-gospodarcza woj. lubelskiego, t. I, Drukarnia Państwowa w Lublinie, Lublin, s. 275–324.
Kurzowa Zofia, 1985, Język polski Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 r., wyd. II rozszerzone, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kwaśnicka Agata, 2006, Uwagi o fonetyce i fleksji gwar okolic Przemyśla, w: J. Okoniowa, red., Studia dialektologiczne III, seria „Prace IJP PAN”, nr 127, Wydawnictwo LEXIS, Kraków, s. 87–98.
Kwaśnicka-Janowicz Agata, 2008, Polsko-ukraińskie związki leksykalne w zakresie obrzędowości weselnej, w: L. Bednarczuk, W. Smoczyński, M. Wojtyła-Świerzowska, red., Językoznawstwo historyczne i typologiczne: w 100-lecie urodzin profesora Tadeusza Milewskiego, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, s. 525–532.
Mazur Jan, 1976, Gwary okolic Biłgoraja, cz. 1: Fonologia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Miodunka Władysław, 1976, Swoistość słownictwa tematycznego, „Język Polski”, R. LXV, s. 180–186.
Nitsch Kazimierz, 1960, Wybór polskich tekstów gwarowych, wyd. 2. zmienione, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Nowowiejski Bogusław, 1997, Z życia wschodnich slawizmów leksykalnych w mowie miast i miasteczek Białostocczyzny, w: F. Czyżewski, M. Łesiów, red., Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, „Rozprawy Slawistyczne” t. 12, s. 175–187.
Pelcowa Halina, 1997, Słownictwo wschodniosłowiańskie w gwarach Polski środkowo- wschodniej w świetle związków językowych polsko-ukraińskich, w: F. Czyżewski, M. Łesiow, red., Ze studiów nad gwarami
wschodniosłowiańskimi w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 189–211.
Siatkowski Janusz, 2012, Słowiańskie nazwy części ciała w historii i dialektach, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sierociuk Jerzy, 1996, Budowa wybranych formacji rzeczownikowych – szczególnie nazw miejsc – w gwarach między Wisłą a Wieprzem, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Sierociuk Jerzy, 2003, Założenia metodologiczne badań języka wsi, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XI, s. 131–136.
Sierociuk Jerzy, 2010, Z problematyki zapożyczeń na polsko-ukraińskim pograniczu językowym, w: П. Гриценко, Н. Хобзей, ред., Запозичeння та інтерфе-ренція, „Діалектологічна скриня”, Інститут українознавства ім. І. Крипʼя-кевича НАНУ, Львів, s. 7–18.
Sławski Franciszek, 1952–1982, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1–5, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków.
Urbańczyk Stanisław, 1968, Zarys dialektologii polskiej, wyd. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zielińska Anna, 1992, Rosyjskie elementy leksykalne i fleksyjno-składniowe w polszczyźnie staroobrzędowców we wsiach Wodziłki i Gabowe Grądy, w: J. Maćkiewicz, J. Siatkowski, red., Język a kultura, t. 7: Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 111–116.
