Peasant’s Field as a Value
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2025/73/17Keywords:
traditional village, peasant’s field, valueAbstract
The subject of the article is the peasant’s field, which is a key value and the foundation of the identity of the rural linguistic and cultural community. The term field in the countryside refers to: arable land, meadows, pastures, fallow land and idle land. I perceive the peasant field in the text in two dimensions: as a material and social value. For the rural community, it is hallowed ground, a place of work and rest, but also a place for magical practices. A field has its own subjectivity because it has been named. The most important part of this subjectivity is the human being who, thanks to his/her ancestors, has been assigned to it. The subjectivity of the field is also evidenced by the treatment of the earth as a mother and provider. In recent decades, the socio-cultural transformation of rural areas has changed the image of the peasant’s field somewhat, but not its value, which has always been high and appreciated.
References
Adamowski Jan, 2011, Semantyka wybranych elementów przestrzeni w poezji Jana Pocka, w: J. Adamowski, K. Kraczoń, red., Jan Pocek – poeta, co śpiewał i orał, Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Lublin, s. 21–31.
Adamowski Jan, Kraczoń Katarzyna, 2011, W 40-tą rocznicę śmierci Jana Pocka, w: J. Adamowski, K. Kraczoń, red., Jan Pocek – poeta, co śpiewał i orał, Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Lublin, s. 11–12.
Bański Jerzy, 2009, Historia rozwoju gospodarki rolnej na ziemiach polskich, w: Z. Górka, A. Zborowski, red., Człowiek i rolnictwo. Profesorowi Czesławowi Guzikowi w 70. rocznicę urodzin, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 33–45.
Benveniste Émile, 1966, Problèmes de linguistique générales, Wydawnictwo Gallimard, Paris.
Brzozowska-Krajka Anna, 1994, Symbolika dobowego cyklu powszedniego w polskim folklorze tradycyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Cieślikowa Aleksandra, 1999, Nazwy własne w procesie rekonstrukcji obrazu dawnego świata, w: A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, red., Przeszłość w językowym obrazie świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 269–276.
Galarowski Tadeusz, Kostuch Ryszard, 1980, Krajobraz i rolnictwo w górach, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków.
Główny Urząd Statystyczny, 2022, Powszechny Spis Rolny 2020. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2020 r., Warszawa, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/psr-2020/powszechny-spis-rolny-2020-charakterystyka-gospodarstw-rolnych-w-2020-r-,6,1.html?pdf=1 (dostęp: 4.03.2025)
Górz Bronisław, 2005, Mieszkańcy Podhala na przełomie wieków (1998–2002), w: B. Domański, S. Skiba, red., Człowiek i sacrum. Profesorowi Antoniemu Jackowskiemu w 70. rocznicę urodzin, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 73–84.
Grzegorczykowa Renata, 2003, Dyskusja nad referatem Urszuli Majer-Baranowskiej, w: J. Bartmiński, red., Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 257–258.
Guzik Czesław, 1977, Gospodarka rolna w dolinie Jasiołki na południe od Dukli, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Geograficzne”, z. 44, s. 87–104.
Guzik Czesław, 2004, Wieś podhalańska i jej gospodarcze przeobrażenia w historii regionu, w: B. Izmaiłow, red., Przyroda – Człowiek – Bóg. Ojcu Docentowi dr. hab. Ludwikowi Kaszowskiemu w 65. rocznicę urodzin, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 209–218.
Kajfosz Jan, 2011, O udrożnieniu domu i udomowieniu drogi, w: J. Adamowski, K. Smyk, red., Droga w języku i kulturze. Analizy antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 267–276.
Kałkowski Leszek, 2009, Grunty na polskim rynku nieruchomości, w: B. Domański, W. Kurek, red., Gospodarka i przestrzeń. Prace dedykowane Profesor Danucie Ptaszyckiej-Jackowskiej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 159–168.
Kielak Olga, 2015, Wartościowanie zwierząt w kolędach gospodarskich z motywem mnożenia się żywego inwentarza, w: I. Matusiak-Kempa, A. Naruszewicz-Duchlińska, red., Idee i wartości w języku i kulturze, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 266–279.
Kiełczewska-Zaleska Maria, 1969, Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kurek Halina, 2003, Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Kurek Halina, 2019, Obraz społeczności wiejskiej Dukielszczyzny zakrzepły w nazwach kobiet zamężnych. Tradycja i zmiana, w: B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa, red., Studia dialektologiczne V, Wydawnictwo Lexis Spółka z o.o., Kraków, s. 203–213.
Kurek Halina, 2025, Wiejski dom jako wartość [w druku].
Łukasiak Ewelina, 2011, Śmierć i jej przezwyciężenie – poetyckie oblicza wieczności w liryce Jana Pocka, w: J. Adamowski, K. Kraczoń, red., Jan Pocek – poeta, co śpiewał i orał, Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Lublin, s. 53–70.
Niebrzegowska Stanisława, 2000, Przestrach od przestrachu. Rośliny w ludowych przekazach ustnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Pelcowa Halina, 2015, Wartości w ludowej interpretacji świata, w: J. Adamowski, M. Wójcicka, red., Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana, t. 8: Wartości w języku i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 155–165.
Pietrzak Małgorzata, 2002, Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim, t. II: Geomorfologiczne skutki zmian użytkowania ziemi na Pogórzu Wiśnickim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Pietrzak Małgorzata, 2005, Postrzeganie krajobrazu i ochrony polskich Karpat, w: B. Domański, S. Skiba, red., Człowiek i sacrum. Profesorowi Antoniemu Jackowskiemu w 70. rocznicę urodzin, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 135–146.
Pocek Jan, 1989, Poezje, R. Sulima, wybór i oprac., Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Polskie przysłowia, https://pl.wiktionary.org (dostęp: 5.03.2025).
Produkcja roślinna w Polsce, b.r., https://www.geografia24.eu/geo_2023a_dane_pr_3/303_5_gospodarka_polski/r3_5_03a.pdf (dostęp: 1.03.2025).
Rak Maciej, 2015, Kulturemy podhalańskie, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków.
Rzetelska-Feleszko Ewa, 1993, Nazwy geograficzne, w: J. Bartmiński, red., Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 403–421.
Sobolewska Katarzyna, 2002, Przestrzeń, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Sulima Roch, 1988, Po jasnej stronie świata, w: J. Pocek, Poezje wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, s. 9–10.
Wikipedia, b.r., Pole (rolnictwo), https://pl.wikipedia.org/wiki/Pole_(rolnictwo) (dostęp: 4.03.2025).
Witosz Bożena, 2004, Lingwistyczna koncepcja idiolektów a problem tożsamości, w: W. Bolecki, R. Nycz, red., Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej, t. 85: Narracja i tożsamość (I). Narracje w kulturze, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, s. 128–143.
Wójtowicz Magdalena, b.r., Etnografia Lubelszczyzny – ludowe wierzenia o ziemi, https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-ludowe-wier zeniao-ziemi/ (dostęp: 1.03.2025).
