Zmiany w polskiej administracji wyborczej po nowelizacji Kodeksu wyborczego w 2023 r.

Autor

  • Agata Pyrzyńska Dr, Uniwersytet Szczeciński, Wydział Prawa i Administracji

DOI:

https://doi.org/10.26485/SW/2024/37/1

Słowa kluczowe:

wybory, prawo wyborcze, administracja wyborcza, Kodeks wyborczy, nowe¬lizacja

Abstrakt

Celem artkułu jest analiza zmian, jakie zostały dokonane w polskiej administracji wyborczej na podstawie Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy. Refleksji poddano zarówno zmiany odnoszące się do pozycji stałych organów wyborczych, jak i organów powoływanych ad hoc. W pierwszym przypadku ciekawe jest to, że choć ustawodawca nie zmienił regulacji bezpośrednio określających ich status, to dokonał modyfikacji innych przepisów i rozwiązań Kodeksu, co w efekcie może wpłynąć na pozycję tych organów w przyszłych procesach wyborczych. W przypadku organów niestałych zmiany są dostrzegalne prima facie; część z nich ma charakter techniczno-organizacyjny, inne wręcz przeciwnie – znacząco przeobrażają istotę modelu polskiej administracji wyborczej. W ramach rozważań podjęta zostanie także próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób tak liczne zmiany odnoszące się do organów wyborczych mogą wpłynąć na proces wyborczy, w szczególności na jego uczciwość i rzetelność. W pracy wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną oraz przeprowadzono analizę dorobku doktryny prawa konstytucyjnego i wyborczego.

Bibliografia

Banaszak Bogusław, Michalska Justyna, Stępień-Załucka Beata. 2023. Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Chmielarz-Grochal Anna, Sułkowski Jarosław. 2020. „Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej a problem zaufania obywateli do rzetelności i uczciwości procedur wyborczych (kilka refleksji w kontekście świadomości konstytucyjnej wyborców)”. Roczniki Administracji i Prawa 2: 45 59.

Chybalski Piotr. 2019. Problem tzw. ciszy legislacyjnej w prawie wyborczym w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. W Sądownictwo konstytucyjne. Teoria i praktyka. Red. Mirosław Granat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Domańska Aldona, Wrzalik Magdalena. 2023a. Nowelizacja Kodeksu wyborczego. Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2023/07/A.Domanska.M.Wrzalik_Nowelizacja.zmian-w.KW_analiza.pdf (dostęp 5.09.2023).

Domańska Aldona, Wrzalik Magdalena. 2023b. Centralny Rejestr Wyborców. Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2023/08/Centralny-Rejestr-Wyborcow.pdf (dostęp 5.09.2023).

Gąsior Tomasz. 2015. Kontrola finansowania komitetów wyborczych. Zagadnienia prawnoadministracyjne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Gąsior Tomasz. 2019. „Wybrane zagadnienia dotyczące organizacji i funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych”. Dyskurs Prawniczy i Administracyjny 1: 97–126.

Gebethner Stanisław. 2001. Wybory do Sejmu i do Senatu. Komentarz do ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hermeliński Wojciech. 2018. „Aktualne problemy prawa wyborczego przed wyborami do jednostek samorządu terytorialnego”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 4: 11–18.

Kryszeń Grzegorz. 2016. „Uczciwość wyborów jako zasada prawa wyborczego”. Studia Wyborcze 21: 7–31.

Michalak Bartłomiej. 2018. „Zmiana przepisów Kodeksu wyborczego przed wyborami samorządowymi 2018”. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne 58: 75–99.

Pyrzyńska Agata. 2019. Zadania nadzorcze Państwowej Komisji Wyborczej w polskim prawie wyborczym. Warszawa: C.H. Beck.

Pyrzyńska Agata. 2021. Pozycja prawna i zadania komisarza wyborczego w polskim prawie wyborczym w świetle zmian dokonanych w 2018 r. W Dylematy polskiego prawa wyborczego. Red. Jerzy Ciapała, Agata Pyrzyńska. Warszawa: C.H. Beck.

Pyrzyńska Agata. 2022. Zmiany w sądownictwie a uczciwość procesu wyborczego. Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Zmiany-w-sadownictwie-a¬-uczciwosc-procesu-wyborczego.pdf (dostęp 5.09.2023).

Pyrzyńska Agata. 2023. O potrzebie wprowadzenia Centralnego Rejestru Wyborców do polskiego prawa wyborczego. W Wolne i uczciwe wybory. Red. Mirosław Granat. Warszawa: Wydawnictwo Senackie.

Pyrzyńska Agata. 2024. Wybrane problemy związane z organizacją wyborów za granicą. W Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Krzysztofowi Skotnickiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Red. Aldona Domańska. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.26

Rakowska Anna, Rulka Marcin. 2011. Centralny elektroniczny rejestr wyborców podstawą reform prawa wyborczego. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Rakowska-Trela Anna, Składowski Konrad. 2018. Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian 2018. Warszawa: Wolters Kluwer.

Skotnicki Krzysztof. 2007. Skład obwodowych komisji wyborczych i obwodowych komisji do spraw referendum. W Iuidices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Red. Ferdynand Rymarz. Warszawa: Krajowe Biuro Wyborcze.

Sokala Andrzej. 2010. Administracja wyborcza w obowiązującym prawie polskim. Struktura organizacyjna. Charakter prawny. Kompetencje. Toruń: TNOiK.

Sokala Andrzej. 2018. „Zmiany w systemie administracji wyborczej”. Studia Wyborcze 28: 45–56.

Sokala Andrzej. 2019. „Kontrowersje wokół kształtu polskiej administracji wyborczej”. Studia Wyborcze 18: 7–32.

Sokala Andrzej, Frydrych-Depka Anna. 2021. „Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej w latach 2018–2020”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 5: 31–42.

Sokala Andrzej, Szmyt Andrzej. 2013. „Polski model administracji wyborczej sukcesem demokratycznej transformacji”. Przegląd Wyborczy. Biuletyn Informacyjny 8–9: 34–41.

Sześciło Dawid. 2013. „Modele administracji wyborczej w wybranych państwach”. Studia Wyborcze 15: 93–119.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.).

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. 2023 poz. 2408).

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (Dz.U. 2015 poz. 1043).

Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 poz. 3).

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. 2018 poz. 130).

Ustawa z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (Dz.U. 2020 poz. 979).

Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 497).

Uchwała PKW z dnia 10 czerwca 2020 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania utworzonych w kraju w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 28 czerwca 2020 r. (M.P. 2020 poz. 565).

Informacja PKW z dnia 21 stycznia 2019 r. o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany, https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1549013020_Informacja_o_realizacji_przepisow_Kodeksu_wyborczego_oraz_propozycje_ich_zmiany.pdf (dostęp 2.09.2023).

Informacja PKW z dnia 10 lutego 2020 r. o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany, https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1581339521_Informacja_o_realiza¬cji_przepisow.pdf (dostęp 2.09.2023).

Informacja PKW z dnia 25 stycznia 2021 r. o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany, https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1613491481_2-1-21-informacja. pdf (dostęp 10.09.2023).

Hasło „Rękojmia”, Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/rekojmia;2515379.html (dostęp: 10.09.2023).

Pismo RPO do Marszałka Sejmu RP z dnia 12 kwietnia 2023 r., https://bip.brpo.gov.pl/sites/ default/files/2023-04/Do_Marszalek_Sejmu_glosowanie_za_granica_12.04.2023.pdf (dostęp 2.09.2023).

Uzasadnienie do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2897/IX kadencja), https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/ druk.xsp?nr=2897 (dostęp 1.09.2023). 27

Pobrania

Opublikowane

2024-08-01

Numer

Dział

Artykuły