Jak się opowiada o „obrazie nie-do-powiedzenia” — przypadek ekfrastycznego apokryfu (Kobieta w oknie Joyce Carol Oates)

Julia Dynkowska

doi:10.26485/ZRL/2020/63.3/3

Authors

Julia Dynkowska Katedra Teorii Literatury, Instytut Kultury Współczesnej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki, Poland https://orcid.org/0000-0001-7657-2679

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2020/63.3/3

Keywords:

apocryphon, ekphrasis, refocalization, Joyce Carol Oates, Edward Hopper

Abstract

This paper is a close-reading of Joyce Carol Oates’ short story The Woman in the Window inspired by Edward Hopper’s 11 A.M. An extensive narrative, which is overwritten over the painting and set in it’s space-time framework, enables the short story discussed herein to be considered as an ekphrastic apocryphon with subversive potential. Literary reaffirmation of the perspective of painted woman that is obviously omitted in Hopper’s masterpiece, allows for the alleged oppressiveness of the painting to be revealed.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Alive in Shape and Color. 16 Paintings by Great Artists and the Stories they Inspired (2017), ed. Block L., Pegasus Books, New York.

Arnheim Rudolf (1978), Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, przeł. J. Mach, Warszawa.

Bal Mieke (2012), Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przeł. zesp. pod red. Kraskowskiej E., Rajewskiej E., Wydawnictwo UJ, Krakow.

Bieńczyk Marek (2015), Przezroczystość, [ebook] Wielka Litera, Warszawa.

Carson Anne (2000), Hopper: Confessions [w:] Men in The Off Hours, [ebook] Random House, London.

Connell Raewyn W., Messerschmitt James W. (2005), Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept, „Gender and Society”, vol. 19, is. 6, s. 829–859.

Dynkowska Julia (2016a), Ekfraza jako apokryf. O powieści „Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya” Jacka Dehnela [w:] Literatura prze-pisana II. Od zapomnianych teorii do kryminału, red. Izdebska A., Przybyszewska A., Szajnert D., Wydawnictwo UŁ, Łodź, s. 123–134.

— (2016b), Refocalization as a Strategy of Apocryphal Rewriting, „Zagadnienia Rodzajow Literackich”, nr 59, z. 1, s. 63–79.

Dziadek Adam (2011), Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Edward Hopper and the American Imagination (1995), eds. Lyons D., Weinberg A.D., Grau J., W.W. Norton & Company, New York.

Ellestrom Lars (2019), Transmedial Narration: Narratives and Stories in Different Media, Palgrave Macmillan, Vaxjo.

Exhibitions — Edward Hopper (2020), www.fondationbeyeler.ch/en/exhibitions/edward-hopper/ [dostęp: 28.08.2020].

Filipiuk-Michniewicz Marta, Żyła Marcin (2020), Co nam daje kwarantanna, www.tygodnikpowszechny.pl/co-nam-daje-kwarantanna-163179 [dostęp: 22.04.2020].

Fischer Barbara (2009), Noisy Brides, Suspicious Kisses: Revising Ravishment in Experimental Ekphrasis by Women [w:] In the Frame: Women’s Ekphrastic Poetry from Marianne Moore to Susan Wheeler, University of Delaware Press, Newark, s. 72–92.

Friedman Ellen G. (2006), Feminism, Masculinity, and Nation in Joyce Carol Oates’s Fiction, „Studies in the Novel”, vol. 38, no 4, s. 478–493.

Fryd Vivien Green (2000), Edward Hopper’s „Girlie Show”. Who Is the Silent Partner?, „American Art”, vol. 14, no 2, s. 52–75.

Gogler Paweł (2004), Kłopoty z ekfrazą, „Przestrzenie Teorii”, z. 3/4, s. 137–152.

Greenberger Alex (2020), No, We Are Not All Edward Hopper Paintings Now, www.artnews.com/art-news/news/edward-hopper-coronavirus-1202682553/ [dostęp: 20.04.2020].

Hedley Jean (2009), The Subject of Ekphrasis [w:] In the Frame: Women’s Ekphrastic Poetry from Marianne Moore to Susan Wheeler, red. Hedley J., Halpern N., Spiegelman W., Univeristy of Delaware Press, Newark, s. 15–40.

Heffernan James A.W. (2004), Museum of Words. The Poetics of Ekphrasis from Homer to Ashbery, The University of Chicago Press, Chicago.

Hendrykowski Marek (2000), Film jako źródło historyczne, Ars Nova, Poznań.

Horstkotte Silke, Pedri Nancy (2011), Focalization in Graphic Narrative, „Narrative” 19 no. 3, s. 330–357.

Iwasiow Inga (2008), Kobieca saga i potrzeba genealogii [w:] Gender dla średnio zaawansowanych, W.A.B., Warszawa, s. 136–162.

Jones Jonathan (2020), We are all Edward Hopper Paintings Now: Is He the Artist of the Coronavirus Age?, www.theguardian.com/artanddesign/2020/mar/27/we-are-all-edward-hopperpaintings-now-artist-coronavirus-age [dostęp: 22.04.2020].

Lindgren Michael (2016), What Can Fiction Writers Bring to Edward Hopper’s Paintings?, „The Washington Post”, www.washingtonpost.com/entertainment/books/what-can-fiction-writers-bring-to-edward-hoppers-paintings/2016/12/27/869c396c-cc46-11e6-a87fb917067331bb_story.html [dostęp: 10.01.2019].

Lipiński Filip (2008), Widzące obraz. Motyw postaci w twórczości Edwarda Hoppera, „Atrium Questiones”, nr 18, s. 151–194.

— (2013), Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu, Wydawnictwo UMK, Toruń.

Lisak-Gębala Dobrawa (2014), Ultraliteratura. O strategiach transmedialnych i poszukiwaniu pozawerbalnego we współczesnej literaturze polskiej, Universitas, Krakow.

— (2016), Wizualne odskocznie. Wokół współczesnej polskiej eseistyki o malarstwie i fotografii, Universitas, Krakow.

Lodge Guy (2013), Shirley. Visions of Reality, „Variety”, variety.com/2013/film/markets-festivals/shirley-visions-of-reality-1117949207/ [dostęp: 15.02.2020].

Markowski Michał Paweł (2010), Słońce, możliwość, radość [w:] Słońce, możliwość, radość, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Mikkonen Kai (2011), Graphic narratives as a challenge to transmedial narratology: The question of focalization, „Amerikastudien/American Studies”, no 56, s. 637–652.

Mitchell William John Thomas (1994), Ekphrasis and the Other [w:] Picture Theory, The University of Chicago Press, Chicago, s. 151–181.

Morris Daniel (2002), Remarkable Modernisms: Contemporary American Authors on Modern Art, Univeristy of Massachusetts Press, Boston.

Mrozewicz Anna Estera (2010), Śladami ekfrazy. Duńscy pisarze współcześni wobec sztuk wizualnych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Oates Joyce Carol (2012), Edward Hopper’s „11 A.M.”, 1926, „The New Yorker”, www.newyorker.com/magazine/2012/08/27/edward-hoppers-11-a-m-1926 [dostęp: 15.02.2020].

— (2016), The Woman in the Window [w:] In Sunlight or in Shadow. Stories Inspired by the Paintings of Edward Hopper, red. Block L., Pegasus Books, New York, s. 183–205.

— (2018), Kobieta w oknie, przeł. J. Kozłowski [w:] W świetle i w mroku. Opowiadania inspirowane malarstwem Edwarda Hoppera, red. Block L., przeł. Ł. Witczak, M. Jaszczurowska i in., W.A.B., Warszawa 2018.

Radkiewicz Małgorzata (2016), Władca spojrzenia [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. Rudaś-Grodzka M., Nadana-Sokołowska K. i in., [ebook] Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.

Sendyka Roma (2011), Antropologia zmysłów, „Autoportret”, nr 3 [35], s. 20–27.

Skucha Mateusz (2014), Męskość hegemoniczna (hegemonialna) [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. Rudaś-Grodzka M., Nadana-Sokołowska K. i in., [ebook] Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.

Swoboda Bartosz (2011), Zniewalająca siła ekfrazy (rzecz o zmaganiach słowa i obrazu w poglądach W.J.T. Mitchella), „Przestrzenie Teorii”, nr 16, s. 41–50.

— (2015), Ekfrazy modernistyczne i „mowa dzieła sztuki”, „Slovo. Journal of Slavic Languages, Literatures and Cultures”, nr 56, s. 90–104.

Szajnert Danuta (2000), Mutacje apokryfu [w:] Genologia dzisiaj, red. Bolecki W., Opacki I., IBL PAN, Warszawa, s. 137–157.

— (2011), Dywersyjny potencjał apokryfu, „Zagadnienia Rodzajow Literackich”, nr 54, z. 2, s. 357–371.

— (2014), Apokryf literacki, „Zagadnienia Rodzajow Literackich”, nr 57, z. 2, s. 203–215. Święcicka Aneta Eliza (2004), Edward Hopper — oblicza samotności, „Format. Pismo artystyczne”, nr. 3, 4, s. 51–52.

The Poetry of Solitude. A Tribute to Edward Hopper (1995), ed. Levin G., Universe Publishing, New York.

Updike John (1995), Hopper’s Polluted Silence, „The New York Review of Books”, www.nybooks. com/articles/1995/08/10/hoppers-polluted-silence/ [dostęp: 15.02.2020].

Wenders Wim (2020a), Two or Three Things I Know About Edward Hopper, www.wim-wenders.com/event/two-or-three-things-i-know-about-edward-hopper/ [dostęp: 15.02.2020].

— (2020b), Wim Wenders on Edward Hopper, www.youtube.com/watch?v=rK5nfchdcKc [dostęp:15.02.2020].

Wieczorkiewicz Anna (2000), Muzeum ludzkich ciał. Anatomia spojrzenia, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.